Ο Ρόλος της Διατροφής στον Αυτισμό

Ο Αυτισμός είναι μια σοβαρή αναπτυξιακή διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από μειωμένη κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία, καθώς και από επαναλαμβανόμενη και στερεότυπη συμπεριφορά. Ο αυτισμός δεν είναι ψυχιατρική νόσος αλλά ανήκει στην κατηγορία των διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών και χαρακτηρίζεται από μια ποικιλία ελλειμμάτων και δυσλειτουργιών όσο αφορά την κοινωνικότητα, την λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία, την στάση και τον μυϊκό τόνο του ατόμου και την συμπεριφορά του γενικότερα.

Μητέρες παιδιών με αυτισμό αναφέρουν συχνά πως καταλαβαίνουν από νωρίς πως κάτι είναι διαφορετικό σε σχέση με το βρέφος τους, αλλά συνήθως η πρώτη διάγνωση για να μπορέσει να είναι ασφαλής και να έχει κάποια εγκυρότητα λαμβάνει χώρα μετά τα 3 πρώτα χρόνια του παιδιού. Όλα τα παιδιά με αυτισμό δεν έχουν το ίδιο προφίλ και θα πρέπει να θυμόμαστε ότι το φάσμα του αυτισμού κυμαίνεται από πολύ ήπιο ως σοβαρό. Υπάρχει και ο αυτισμός υψηλής λειτουργικότητας (σύνδρομο Asperger) στο οποίο το παιδί μπορεί να εμφανίζει κάποια κοινωνικά ελλείμματα ή διαφοροποιήσεις, κινητικούς μανιερισμούς ή άλλα τυπικά αυτιστικά συμπτώματα όμως το νοητικό του δυναμικό είναι άνω του μέσου φυσιολογικού, και είναι πιθανό να επιδεικνύει εξαιρετικά πρωτότυπα ενδιαφέροντα, ικανότητες ή ασχολίες. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως ο αυτισμός και η Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή δεν είναι ιάσιμα, είναι όμως εξαιρετικά σημαντική η πρώιμη διάγνωσή τους, ώστε με τη σωστή και έγκαιρη παρέμβαση να βελτιωθεί σημαντικά η λειτουργικότητα και γενικότερα η ζωή του ατόμου.

Καθώς δεν υπάρχει κάποια γνωστή θεραπεία, ούτε έχει βρεθεί το τι προκαλεί τον αυτισμό, η εστίαση βρίσκεται στο πώς θα βελτιωθεί η ποιότητα ζωής του ατόμου. Παρεμβάσεις όπως εργοθεραπεία, λογοθεραπεία είναι εξαιρετικά χρήσιμες, σε αυτές όμως μπορεί να προστεθεί και ο ρόλος που φαίνεται να έχει η διατροφή. Ο ρόλος που παίζουν τα διατροφικά μοντέλα στον αυτισμό αποτελεί ένα ευρύ πεδίο επιστημονικών μελετών. Τα μέχρι τώρα ευρήματα προτείνουν την υιοθέτηση κάποιων διατροφικών μοντέλων από παιδιά με ΔΑΔ που φαίνεται ότι βοηθήθηκαν από την διατροφή. Οι πεπτικές δυσλειτουργίες απαντώνται συχνά σε παιδιά με αυτισμό και παρατηρούνται συχνά συμπεριφορές κατανάλωσης μη εδώδιμων ειδών (όπως πχ χαρτί). Για τη μείωση των συμπτωμάτων του αυτισμού στα παιδιά, χρησιμοποιούνται συχνά ειδικές δίαιτες και αλλαγές στη διατροφή όπως: μείωση της ζάχαρης και των υποκαταστάτων της (πχ ασπαρτάμη), δίαιτα χωρίς γλουτένη, δίαιτα χωρίς καζεϊνη καθώς και χρήση συμπληρωμάτων ω-3 λιπαρών οξέων και φυλλικού οξέος.

Θεωρείται ότι οι άνθρωποι με αυτισμό και ΔΑΔ παρουσιάζουν κάποιου είδους ευαισθησία σε τροφές με γλουτένη ή καζεΐνη. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των μέχρι τώρα ερευνών φαίνεται πως ο οργανισμός τους επεξεργάζεται τα πεπτίδια και τις πρωτεΐνες σε τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη και καζεΐνη διαφορετικά σε σχέση με τους υπόλοιπους οργανισμούς με αποτέλεσμα την όξυνση των συμπτωμάτων. Έτσι  η διατροφή χωρίς γλουτένη και χωρίς καζεΐνη (GF/CF) ενδείκνυται για  αυτιστικά άτομα. Το γάλα, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, ο σίτος, το κριθάρι, η βρώμη καθώς και όλα τα παραπροϊόντα τους καθίστανται μη επιτρεπτά προς κατανάλωση. Αυτά τα τρόφιμα όμως εξασφαλίζουν στον οργανισμό πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D, έτσι είναι απαραίτητη η κατανάλωση εναλλακτικών διατροφικών πηγών όπως το σουσάμι ή και προϊόντα που υπάρχουν πλέον στο εμπόρια με την ένδειξη gluten free.

Είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε πως όλα αυτά που αναφέρουμε είναι ενδεικτικά, και ότι είναι απαραίτητη η εξατομίκευση του διατροφικού προγράμματος για κάθε άτομο ξεχωριστά καθώς αυτό θα καθοριστεί από τον προφίλ του ατόμου, και τον τύπο ΔΑΔ και τις ανάγκες του.

Κουλαξίζη Ιωάννα

koulaxizi.gr